Eşanjör

Eşanjörler (Isı değiştiricileri), farklı sıcaklıklardaki iki akışkan arasında ısı enerjisinin değişimini sağlayan cihazlardır.

Isı değiştiricileri, kendilerini oluşturan yüzeylerin geometrisine ve ısı transfer şekline göre 4 temel sınıfa ayrılırlar.

• Borulu ısı değiştiriciler (borulu eşanjörler)
• Plakalı ısı değiştiriciler (plakalı eşanjörler)
• Genişletilmiş yüzeyli ısı değiştiriciler (kanatlı borulu eşanjörler) 
• Rejeneratif ısı değiştiriciler  (rejeneratif eşanjörler)

Borulu ısı eşanjörleri, tüm proseslerde en yaygın olarak kullanılan ısı değiştirici sınıfıdır. Kendi grubu içinde çok çeşitli tipleri vardır.

Borulu ısı eşanjörlerinde ısı transfer yüzeyi borulardan oluşur. Akışkanın biri boruların içinden akarken, diğer akışkan gövde tarafından borulara paralel veya çapraz olarak akar. Dolayısıyla ısı transferi boru yüzeylerinde gerçekleşir.

Borulu Isı Eşanjörlerinin Temel Elemanları:

• Isı transferinin gerçekleşmesini sağlayan düz veya firkete (U) şeklinde kıvrılmış borular,
• Genelde borudan ve bazı özel durumlarda büyük çaplarda sactan kıvrılarak imal edilen gövde,
• Boruların tespit edildiği ayna veya aynalar,
• Gövde içinde yer alan ve boruların dışındaki akışı yönlendiren ve borulara destek olabilen yön değiştirme perdeleri,
• Gövde tarafı akışkanının giriş ve çıkışını sağlayan gövde nozulları,
• Boru tarafı akışkanının giriş ve çıkışını sağlayan kafa ve kafa nozulları,
• Ayna ve kafaların tespitini sağlayan flanşlar,
• Eşanjörün herhangi bir kaide üzerine montajını sağlayabilecek taşıyıcı ayaklar,
• Eşanjör dış yüzeylerinden ısı kaybını önleyecek izolasyon.

İşletme koşulları, izin verilen basınç düşümü, işletme basıncı büyüklüğü, akışkanların kirlilik ve korozif özellikleri, vb. faktörler dikkate alınarak siyah galvaniz, paslanmaz ve bakır boru malzemeli olarak çeşitli gövde ve boru tarafı akış düzenlemeleri uygulanır.

Plakalı ısı eşanjörleri, sıvı, gaz veya iki-fazlı akımların herhangi bir kombinasyonu için ısı transfer etmek amacıyla kullanılan ısı değiştirici sınıfıdır. Kendi grubu içinde çeşitli tipleri bulunmaktadır.

Genişletilmiş yüzeyli ısı eşanjörleri, ısı transfer alanını artırmak amacıyla borusal veya plakalı ısı transfer yüzeyleri üzerinde ilaveler bulunan ısı değiştirici sınıfıdır. Kendi grubu içinde çeşitli tipleri bulunmaktadır.

Rejeneratif ısı eşanjörleri, periyodik akışlı ısı değiştirici sınıfıdır. Rejeneratif ısı değiştiricilerde ısı önce sıcak akışkan tarafından bir ortamda depo edilir. Daha sonra depo edilen ısı soğuk akışkana verilerek işlem tamamlanır.